Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy, Rus lider Vladimir Putin’i “hayvan” olarak görüyor ve barış müzakereleri için herhangi bir ön koşul görmüyor. Ona göre Kırım savaşı mevcut savaşın merkezi haline gelecek ve aslında seferberliğin arttırılmasından başka bir alternatif yok.
The Economist‘e konuşan Zelenskiy röportajının çevirisi yayınlandı. Zelenskiy kızgın, ancak düşmanın başarılarından dolayı değil (onları görmüyor) ve hatta ordunun savaş alanında ilerlememesi sebebiyle de değil. Ukrayna cumhurbaşkanı bazı müttefiklerin istikrarsızlığından ve bazı Ukraynalıların kayıtsızlığından rahatsız.
Savaşın zorlukları ve umut verici bir karşı saldırının başarısızlığı sebebiyle sertleşen Zelenskiy, önceki röportajlarını karakterize eden hafifliği ve mizah duygusunu kaybetti. 24 Şubat 2022’deki Rus işgalinin ardından Zelenskiy, telefonuna kaydettiği 32 saniyelik videoyla dünyayı uyandırıp ülkeyi harekete geçirdi ve sadece “Biz buradayız” dedi. O ve ekibi hâlâ Kiev’de.
Rusya hâlâ Kiev’i, Dinyeper’i, Harkov’u, Odessa’yı ve diğer yerleri vuruyor, ancak dünya artık onları o kadar yakından dinlemiyor ve iletişim ustası artık iki yıl önce yaptığı gibi gündemi kontrol edemiyor. Ukrayna’da yorgunluk hissediliyor ve Batı’daki manşetler Rus diktatör Vladimir Putin‘in kazanmaya başlayıp başlamadığını merak ediyor. Ukraynalılara yönelik yardım, Amerika ve Avrupa’da siyasi pazarlık konusu haline geldi.
Varoluşsal tehdit ve Putin’in zaferine ilişkin düşünceler üzerine
Zelenskiy’e göre Batı aciliyet duygusunu kaybetmiş, birçok Ukraynalı da varoluşsal tehdit algısını kaybetmiş durumda. Şimdi ikisini de canlandırmaya çalışıyor.
“Belki de (2023’te) dünyanın istediğini başaramadık. Belki de her şey birinin hayal ettiği kadar hızlı değil” diyor.
Ancak Putin’in kazandığı fikri bir “duygudan” başka bir şey değil. Gerçek şu ki, Zelenskiy’nin kısa süre önce döndüğü Avdiivka gibi yerlerde Rus birlikleri hâlâ eziliyor. İngiliz askeri istihbarat kaynakları, mevcut eğilimlere göre Rusya’nın 2025 yılına kadar 500,000’den fazla askerini ölü ve yaralı olarak kaybedeceğini tahmin ediyor.
Zelenskiy “Binlerce, binlerce Rus askeri öldürüldü” diye vurguladı.
Ona göre, Putin’in ordusu 2023’te tek bir büyük şehri bile ele geçirmeyi başaramazken, Ukrayna Karadeniz ablukasını kırmayı başardı ve şimdi güney kıyılarından geçen yeni bir rota üzerinden milyonlarca ton tahıl gönderiyor. “Harika sonuç!” – diyor başkan.
Ancak kaynakların seferber edilmesine dönüşen bir savaşta Ukrayna taraftarlarının zaferin imkansız hale geldiğine olan inancı, onu kazanmak için ihtiyaç duyduğu para ve silahlardan mahrum bırakma riski taşıyor. Kadercilik kendi kendini gerçekleştiren bir kehanete dönüşebilir.
Müttefiklerin desteklenmesi hakkında. “Putin kendini hayvan gibi zayıf hissediyor”
Önümüzdeki yıl bu açıdan çok önemli. Rusya’nın askeri çabaları ivme kazanırken ve Ukrayna’nın kaynakları azalırken, seçim yılında ABD ve birçok Avrupa ülkesinin dikkatleri iç politikaya çevriliyor. Zelenskiy’nin görevi her zamankinden daha zor ve riskler hiç bu kadar yüksek olmamıştı.
Zelenskiy’nin iddialarının merkezinde, Avrupa’nın Ukrayna’yı destekleyerek kendisini Rus saldırganlığından koruduğu yer alıyor.
“Bize para veya silah vererek kendinizi geçindiriyorsunuz. Bizi değil kendi çocuklarınızı kurtarıyorsunuz” diye karanlık bir şekilde uyarıyor.
Rusya’nın Ukraynalı çocukları almasına izin verilirse “başka çocukları da alacaklar.” Rusya Ukraynalıların haklarını ihlal ederse, “dünyadaki diğer hakları da ihlal etmiş olur.” Ukrayna kaybederse Putin savaşını Batı’ya yaklaştıracak.
Zelenskiy, “Putin bir hayvan gibi zayıflık hissediyor çünkü o bir hayvan. Kanı hissediyor, gücünü hissediyor. Ve sizi tüm AB’niz, NATO’nuz, özgürlüğünüz ve demokrasinizle birlikte akşam yemeğinde yiyecek” dedi.
Kendi bakış açısını şöyle savunuyor: “Belki bir şeyler eksik. Ya da belki birisi eksik. Ukrayna’nın hepimizi koruduğunu söyleyebilecek biri.” Avrupa ülkeleri, kendi çıkarları için Amerika’ya Ukrayna’yı desteklemesi için baskı yapmalıdır.
Başkan, “Bir dizi Avrupa ülkesinin özel servisleri, kendi topraklarına Rusya’dan saldırı olasılığını (dikkate almaya) başladı… Hatta SSCB’nin parçası olmayan ülkeler bile” dedi.
Rusya ile müzakereler konusunda
Müzakere önerilerine gelince, Zelenskiy “Rusya’nın barışa yönelik herhangi bir temel adım attığını” görmüyor. Bunun yerine Ukrayna, doğu, güney, kuzey ve batıdaki şehirlere hava saldırılarıyla karşı karşıya kalıyor.
Zelenskiy, “Sadece terörist bir ülkenin adımlarını görüyorum” dedi.
Ve eğer Rusya, bazı Batı medyasının bildirdiği gibi, çatışmayı dondurma arzusuna dair sinyaller gönderiyorsa, o zaman “bu onların haklı olmasından değil, yeterli füzeye, cephaneye veya eğitimli birliğe sahip olmamalarından kaynaklanmaktadır. Bu duraklamaya ihtiyaçları var. tüm güçlerini geri kazanma ve sonra tüm gücüyle savaşa devam etme.”
Kırım nasıl savaşın merkez üssü olacak?
Zelenskiy, Ukrayna’nın 2024’te neler başarabileceğine dair çok az şey söylüyor. Geçen yaz gerçekleşen karşı saldırı öncesindeki sızıntıların Rusya’nın savunmasını hazırlamasına yardımcı olduğunu söyledi.
Ama eğer bir mesajı varsa o da Kırım’ın ve buna bağlı olarak Karadeniz’deki savaşın savaşın merkez üssü haline geleceğidir. Rusya’nın 2014 yılında hukuka aykırı bir şekilde ilhak ettiği Kırım’ın izole edilmesi ve Rusya’nın yarımadadaki askeri yeteneklerinin zayıflatılması “bizim için son derece önemli çünkü bu bölgeden gelen saldırıların sayısını azaltmanın bir yolu” diyor.
Ona göre Kırım’da gerçekleştirilecek başarılı operasyon tüm dünyaya örnek olacak. Bunun Rusya içinde de büyük etkisi olacaktır. Kremlin’in propagandasının merkezi bir unsurunun kaybedilmesi, “binlerce Rus askeri personelinin yalnızca Putin’in hırsları yüzünden öldüğünü” gösterecek.
Ukrayna, Karadeniz Filosunun önemli sayıda gemisini imha ederek, stratejik açıdan önemli yarımadada şimdiden inanılmaz zaferler elde ediyor. İngiliz yetkililer, bu filonun beşte birinin yalnızca son dört ayda imha edildiğini söylüyor. Rusya’nın 240 yıldır elinde tuttuğu deniz üslerini kaybetmek Putin için büyük bir utanç olacaktır.
Ancak başarının hızı Batılı ortakların askeri desteğine bağlı. Zelenskiy, Almanlardan hedefin derinliklerinde patlayabilen uzun menzilli Taurus gizli seyir füzeleri talep etti. 4 milyar dolarlık Kerç Köprüsü’nü yok ederek Kırım’ı Rusya’dan etkili bir şekilde izole edebilirler.
Zelenskiy, “Rusya bunun bizim için askeri bir hedef olduğunu bilmeli” diyor ve Almanya’nın, yoluna çıkan tek Batılı güç olmadığına inanıyor.
Yaklaşan görev hakkında
Zelenskiy doğu ve güneydeki hedefleri konusunda daha da az açık sözlü. 1991 sınırlarına dönüş konusunda belirtilen istekler değişmedi ve değişmeyecek. Ancak cumhurbaşkanı artık bir zaman çerçevesi belirlemiyor veya Ukrayna’nın 2024’te hangi bölgeyi özgürleştirebileceği konusunda vaatlerde bulunmuyor.
Kara savaşındaki acil görevi “doğuyu savunmak, Ukrayna’nın bu çok önemli şehirlerini, doğusunu ve güneyini, Harkov, Dinyeper, Zaporoje, Herson, Nikolayev’i ve ülkesinin kritik altyapısını kurtarmak” olacak.
Kendine güvenme hakkında
2023 karşı saldırısı öncesindeki yüksek beklentiler kısmen hayal kırıklığına yol açtı. Silahlı Kuvvetler Başkomutanı Valeriy Zalujniy, The Economist’e Kasım ayında verdiği röportajda savaş alanındaki çıkmazı kabul etti. Bu durum başlangıçta Zelenskiy’nin öfkeli tepkisine yol açsa da mesajını değiştirme fırsatı da verdi.
Zayıflatıcı bir savaşa dayanabilmek için harekete geçmesi gereken yalnızca Batı değil, her şeyden önce Ukrayna’nın kendisidir.
Zelenskiy, “Güçlü yönlerimizi hesaba katmalıyız” diyor.
Amerika’nın eninde sonunda askeri yardım sağlayacağına inanırken, Ukrayna da Batı’nın tedarikinin yetersiz kalması durumunda kendi üretimini artırıyor. Geçen yıla göre daha az iyimser olan Yeni Yıl konuşmasında da bu mesajı tekrarladı.
“B Planı”nın bir parçası olarak Amerikan hükümetinden Ukrayna’ya topçu sistemleri ve hava savunma füzeleri de dahil olmak üzere silah üretimi için lisans vermesini istiyor.
Ukrayna’da seferberlik hakkında
Cumhurbaşkanı, bugün Ukrayna toplumunda ve dünyada savaşın başlangıcındaki gibi bir seferberlik olmadığına ve bunun değiştirilmesi gerektiğine inanıyor. Anketler, seferberlik yaşının mevcut 27’den 25’e düşürülmesinin ve erteleme gerekçelerinin azaltılmasının popüler olmadığını gösteriyor. Ancak Zelenskiy başka alternatifin olmadığı konusunda ısrar ediyor.
“Seferberlik sadece cepheye asker göndermek değildir. Bu hepimizi ilgilendiriyor. Bütün çabaların seferber edilmesidir. Devletimizi korumanın, topraklarımızı işgalden kurtarmanın tek yolu budur. Dürüst olalım, biz bunu yaptık. İç politikaya geçtik” dedi.
Ve bu, Ukraynalıların yapmak zorunda kalacağı seçimdir.
“İç politikaya odaklanmaya devam edersek seçim ilan etmemiz gerekiyor. Yasayı, anayasayı değiştirin. Ama aynı zamanda karşı saldırı eylemlerini ve işgalden kurtulmayı da unutun” diye ekledi.
Başkan, Ukrayna’nın Rusya’yı yenme planından vazgeçemeyeceğine inanıyor.
Zelenskiy “Şu anda her Ukraynalının yapabileceği en önemli şey Ukrayna’da olmak… Batılı ortaklarımız için de Ukrayna’nın yanında olmaktır… Eğer gücünüz yoksa ya ayrılın ya da kenara çekilin. Geri çekilmeyeceğiz” diyor.
