Ukraynalı yetkililer, Türkiye ile Ukrayna arasındaki gümrüksüz ticaret anlaşması nedeniyle ekonomi için olumlu bir etki öngörüsünü paylaşırken, bazı yerli sektörler pazarların açılmasının faydadan ziyade tehdit oluşturacağını beklemektedir.
UBR’de Dmitriy Kruglikov tarafından derlenen STA anlaşmasının Ukraynalı üreticiler ve fiyatlar üzerindeki etkisini ele alan makaleyi Ukrhaber olarak Türkçeye çevirerek sunuyoruz.
Türkiye ile birçok sanayi ve tüketim malında ithalat vergilerinin tamamen ve karşılıklı olarak sıfırlanmasını sağlayan bir serbest ticaret anlaşmasının (STA) imzalanması, Türk ticaret dünyasını pek heyecanlandırmadı, ancak bazı yerli üreticilerin kafasını karıştırdı.
Türk hafif sanayii ile meyve ve sebze ürünleri, daha düşük fiyat belirleme kabiliyeti nedeniyle STA öncesi de Ukrayna pazarında önemli bir paya sahip.
Ukraynalılara göre Ukrayna’da rahat yaşam için olması gereken en düşük maaş seviyeleri (anket)
Bu emtia gruplarının gümrüksüz ithalatı, Ukraynalı şirketlerin bu sektörlerdeki rekabet gücünü daha da azaltabilir. Özellikle dış giyim, sebze ve meyvelerin fiyatlarının vergi oranı kadar düşmesi muhtemeldir. Temelde %10 olmakla birlikte bazı durumlarda %10!un çok üzerinde bir indirim beklenebilir.
STA, Ukraynalı otobüs üreticileri için de büyük riskler oluşturuyor: Anlaşma aynı zamanda yeni araçlar için vergilerin kaldırılmasını da sağlıyor.
Türk mallarına uygulanan gümrük vergileri ne zaman kalkacak?
Türkiye ile serbest ticaret bölgesi anlaşmasının nihai şartları henüz bilinmemekte. Ukrayna tarafındaki Ekonomi Bakanlığı, anlaşmaların yalnızca ana hükümlerini yayınladı.
Bu hükümler arasında, Ukrayna’nın ihracatının %95’ini oluşturan 10,337 emtia ürününde Türkiye’nin gümrük vergilerini iptal etmesini öne çıkardılar. Ekonomi Bakanlığı, metal ürünlerin yanı sıra tahıl şirketlerine de özel tercihler verildiğini vurguladı.
Bununla birlikte, STA, ticaret koşullarının iki taraflı serbestleştirilmesini sağlar. Türkiye’nin Ukrayna’ya ihracatının üç ana kalemi olan mühendislik, giyim ve tekstil ile sebze ve meyveler de gümrüksüz rejimden etkilenecek. En azından ilk iki mal kategorisinin, vergiler tamamen sıfırlanana kadar bir geçiş süresi gerektireceği şimdilik bilinmekte.
Ekonomi Bakanlığı’na göre, Türk hafif sanayisi üç yıl içinde gümrüksüz hale gelecek, motorlu ulaşım ise bu beş yıl içinde olacak.
Ukrlegprom derneğinin yönetim kurulu başkanı Tatyana Izovit’in verdiği önbilgilere göre, anlaşma hafif sanayi kategorilerinin tamamı için olmasa da çoğu için beş yıllık bir geçiş dönemi sağlıyor.
Bazıları için, üç yıllık bir geçiş dönemi olurken, 48 emtia alt kategorisi için, STA’nın onaylanmasından sonra vergiler kaldırılacak. Bu kalemdeki ürünlerin Ukrayna’ya ihracat hacmi 2.5 milyon dolar.
LC Waikiki ve Colin’s’de kıyafet fiyatları düşebilir mi ?
Türk malları için iç pazarın açılmasından en büyük zararı Ukrayna’nın hafif sanayisi alabilir.
Ukrayna İşverenler Federasyonu tarafından görevlendirilen CMD-Ukrayna tarafından yapılan ve vergilerin tamamen sıfırlanmasına tabi olan bir araştırmaya göre, Ukrayna giyim ve tekstil üretiminde öngörülen düşüş %4.24 olarak beklenirken, diğer endüstrilerde %1’den az olacak.
Aynı zamanda analistler, Türkiye’nin bu malların ithalatının 2020’ye kıyasla yaklaşık 260 milyon dolar artarak 635.4 milyon dolara çıkabileceğini tahmin ediyor.
CMD-Ukrayna, “ Türk giyim ve tekstil arzının büyük çoğunluğu, Türkiye ile bir STA olması durumunda serbest ticaret rejiminden istisna sağlanması tavsiye edilen bitmiş ürünler, örme kumaşlar ve çeşitli tekstil ürünleridir.” dedi.
Ukrlegprom ayrıca yetkililerden, diğer şeylerin yanı sıra ayakkabı, şapka, doğal ve suni kürk ürünleri, tekstil ve triko ürünlerine yönelik vergilere devam etmelerini istedi. Her ürün türü için vergi oranları çok farklıdır. Örneğin, örme tişörtler için tam oran %12 iken, kadın örme kabanlar için parça başına 30 Euro ve erkekler için %40’tır.
Fransa, Polonya ve Almanya Ukrayna için bir araya gelecek
Bu rakamların giyim perakende fiyatlarının önemli bir bölümünü oluşturduğunu söyleyen Omnicore’un pazarlama departmanı müdürü Yulia Shilova, Türk markalı bir üreticiden gelen bir kadın ceketinin ortalama fiyatının 4.5-5 bin UAH olduğuna dikkat çekti. (30 Euro şu anda yaklaşık 960 UAH).
Ancak buna rağmen Ukraynalı giyim markaları daha pahalı bir fiyat kategorisinde yer alıyor ve Türk markalarıyla rekabet etmiyor.
“Ukrkozhobuvprom” başkanı Oleksandr Borodynia’ya göre, Türk giyiminin nispeten düşük maliyeti, emeğin ucuzluğundan ve devlet desteğinden kaynaklanıyor. Türkiye’de enerji kaynakları için tercihli fiyatlar sağlayan serbest ekonomik bölgeler faaliyet gösteriyor, firmalar bir dizi KDV muafiyeti ve ekonomik teşvikten faydalanıyor.
Ukrayna otobüsleri piyasadan çekilecek
Yaklaşık olarak aynı durum, STA’nın uygulanacağı diğer endüstriler için tipik olacak.
Yerli otomobil üreticileri, Ukrayna Otomotiv Sanayii Federasyonu (FAU) yaptığı açıklamada, özellikle ucuz kredi kaynaklarına erişim olmadan çalıştıklarını belirterek “Türk otomobil endüstrisi kalkınma ve vergi teşvikleri için önemli devlet sübvansiyonları alıyor.” dedi.
Ukraynalı otomobil üreticileri de Türk rakiplerinin ölçeğinden endişe duyuyor: Toyota, Hyundai, Honda, Ford gibi dünya markalarının Türkiye topraklarında 13 otomobil fabrikası var. Bununla birlikte, uzmanlar, Türkiye Cumhuriyeti’nden Ukrayna’ya binek otomobil arzında, fiyatları daha uygun bile olsa bir artış beklenmesi konusunda hemfikir değiller.
Tüm Ukrayna Otomobil İthalatçıları ve Satıcıları Derneği (VAAID) Başkanı Oleg Nazarenko, bunun olmayacağını söyledi. 2014 yılına kadar AB’den gelen arabaların yanı sıra Türkiye’den gelen arabaların Dünya Ticaret Örgütü (WTO) standartlarına göre hala mümkün olan en yüksek %10 vergiye tabi olduğu, ancak ithalatçıların otomobiller ağırlıklı olarak Avrupa’dan ithal ettiği gerçeğiyle fikrini savundu.
Buna karşılık, bilgi ve analitik grup Auto-Consulting Oleg Omelnitsky‘nin direktörü, Türk otomobil endüstrisini “güçlü” olarak nitelendirerek “orada bir yılda yaklaşık 600 bin araba satıldı” dedi. Türkiye’de temsil edilen markaların otomobillerinin maliyetinde, “önemsiz” de olsa STA’nın vergi miktarında bir azalmaya yolaçabileceğini belirtti.
Emlakçılar, Ukrayna’da hangi dairelerin satın alınmaması gerektiğini anlattı
Ancak Omelnytsky’e göre, eğer Ukrayna’nın binek otomobil segmentinde “koruyacak kimsesi” olmasa bile; özellikle Ukraynalı yerli otobüs üreticileri Bogdan Motors ve Cherkasky Avtobus, Türk rakiplerine getirilen gümrük vergilerin sıfırlanması sonrasında piyasadan çekilme tehditleri bulunmakta.
Uzman, Türkiye’nin otobüs satış sayısı açısından dünyanın 1 numaralı pazarı olduğunu söylüyor. Ülkede bu tür araçları “yılda yüz binlerce” üreten birkaç büyük üretici var.
Auto Consulting direktörü, “Bu sonbahar, zirvede, Ukrayna pazarındaki satışların %60’ını Türk otobüsleri oluşturuyordu. Bize gümrüksüz teslim edilirlerse, yerel üreticileri piyasadan tamamen silebilecekler.” dedi..
Ön bilgilere göre STA’nın toplu taşıma dahil kamu alımları için geçerli olmadığı belirtilmelidir. Bu, Türk imalatçılarının kamu ihalelerine katılımının sınırlı olacağı anlamına geliyor.
Türk sebzeleri Ukraynalıların yerini alacak
Türkiye’nin Ukrayna’ya ihracatının bir diğer önemli kalemi olan sebze ve meyveler de gümrük vergilerinin tamamen sıfırlanmasına bağlı olarak hacim olarak artabilir.
Ukrayna Meyve ve Sebze Derneği temsilcisi Katerina Zvereva‘nın söylediği gibi, Ukrayna’nın domates ve salatalık ithalatındaki payında, şu anda %10 vergi ile bile, 2020’de %82 ve %78’e ulaştı.
Vergilerin kaldırılması sadece Türk ürünlerinin konumunu güçlendirecektir.
Hükümet destek sözü verdi
Yetkililer, Ukraynalı işletmeler için yabancılarla rekabete hazırlanabilmeleri için uygun koşullar yaratma sözü veriyor. Bu nedenle, 2 Şubat’ta hükümet, 2022’den 2024’e kadar olan dönem için Ukrayna’nın hafif sanayisini desteklemek için bir plan hazırlama emri verdi.
Ukrlegprom derneğinin katılımıyla geliştirilen yasama girişimleri sonucunda özellikle on yıllık dönem için vergi indirimi ve ekipman üzerindeki KDV’nin kaldırılmasını sağlayan 2508 sayılı yasa tasarısını desteklemek için Ekonomi Bakanlığı ile anlaşıldı.
STA sadece hafif sanayi için bir tehdit oluşturmuyor: anlaşma şartlarına göre, Ukraynalı üreticiler AB’ye Türk hammaddelerinden gümrüksüz mal tedarik edebilecekler. Ancak uzmanlar, devletin sistemik desteği olmadan, Ukraynalı tüm endüstrilerin serbest ticaret bölgesinden zarar göreceği sonucuna varıyor.
Her halükarda endüstri temsilcileri, Ukraynalı çiftçilerin, otomobil üreticilerinin veya hafif sanayi işletmelerinin Türkiye pazarına girip yer edinebileceklerine inanmıyorlar.
ukrhaber.com
