Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy BM Güvenlik Konseyi’ndeki konuşmasında BM Genel Kurulu’na vetoyu geçersiz kılma fırsatı verilmesi gerektiğini söyledi.
Zelenskiy, dünyadaki insanların büyük çoğunluğunun savaşların olmadığı bir dünyayı arzuladığını kaydetti. Buna karşılık Rusya’da sadece takıntılılar var. Veto’nun nefret ve savaş takıntısına sahip olanların silahı olmaması gerektiğini vurguladı.
Ukrayna, BM’de kitlesel vahşi suçlarda veto hakkından gönüllü olarak feragat edilmesi gerektiği fikrine verilen desteğin arttığını görüyor. Aynı zamanda Rusya, ayrıcalığını geri vermemek için direnecektir.
İşte bu nedenle BM Genel Kurulu’na vetoyu geçersiz kılma fırsatı verilmesi gerektiğini ve bunun reform için gerekli ilk adım olduğunu vurgulayan Zelenskiy “Saldırganın veya saldırgana hoşgörü gösteren kişinin vetosu sebebiyle tüm savaşa karşı çabaların engellenmesi durdurulamıyorsa, sorun Genel Kurul’a havale edilmelidir. Asya ve Afrika, Avrupa, Amerika ve Pasifik Okyanusu bölgesinden (küresel nitelikli çoğunluk) ulusları iradesini temsil eden üçte ikilik kitle için gelen veto gerçekten aşılmalıdır ve Genel Kurul’un böyle bir kararı tüm üye ülkeler için bağlayıcı olmalıdır” dedi.
Başkan, ikinci adım olarak BM Güvenlik Konseyi’nin dünya uluslarına karşı tamamen sorumlu olması gerektiğini kaydetti. Dolayısıyla Güvenlik Konseyi’nin daimi üye çevresinin modernliği yansıtması gerekiyor.
Zelenskiy, Güvenlik Konseyi’nin her zaman Afrika Birliği, Latin Amerika ve Pasifik Okyanusu ülkelerini içermesi gerektiğini vurguladı. Asya daha geniş bir kalıcı temsili hak ediyor çünkü Japonya, Hindistan veya İslam dünyası dışarda kalmamalıdır.
Avrupa’da meydana gelen değişikliklere dikkat edilmesi gerektiğini belirtti. Özellikle Almanya, barış ve güvenliğin en önemli küresel garantörlerinden biri haline geldi. Bu nedenle Berlin, Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri arasında yer almayı hak ediyor.
Ayrıca, saldırgan olarak kabul edilmeyen tüm Genel Kurul üyelerinin Güvenlik Konseyi ve yardımcı organlarının katılımını ve çalışmalarına erişimini genişletmek de gereklidir.
Aynı zamanda, bir üye devletin Güvenlik Konseyi’ne katılımı, BM Şartı’nı ihlal eden bir ülkenin başka bir ülkeye karşı saldırgan davranması durumunda askıya alınmalıdır.
Reformun üçüncü adımı olarak, devletlerin toprak bütünlüğüne ve egemenliğine yönelik eylemlere erken müdahale yoluyla saldırıların önlenmesi sisteminden bahseden Zelenskiy “Dünya ulusları, herkesin kendi güvenliği için isteyebileceği, başkalarını korumak amacıyla saldırganlığa yanıt verecek böyle bir mekanizma üzerinde anlaşmaya varmalıdır. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, böyle bir mekanizmanın tam olarak ne olabileceğini gösterdi.” dedi.
Zelenskiy, savaş başlatmak isteyen herkesin ölümcül bir hata yapmadan önce, başlattığında tam olarak ne kaybedeceğini görmesi gerektiğini vurguladı. Aynı zamanda, Genel Kurul’un herhangi bir üyesinin saldırı tehdidinde bulunduğunu beyan etmesi durumunda, önleyici yaptırımların uygulanması sorunu otomatik olarak BM Güvenlik Konseyi’ne sunulmalıdır.
BM’de reform
BM’de veto hakkına sahip beş daimi üye bulunmaktadır: ABD, İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya.
Aynı zamanda Ukraynalı yetkililer, Rusya’nın BM’de yasadışı bir şekilde bulunduğunu, çünkü o zamanki Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin‘in bir mektubuna dayanarak gerekli prosedürleri atlayarak SSCB’nin yerini gasp ettiğini defalarca ifade etti.
Ukrayna’da BM’ye birçok kez “yeniden başlatma” çağrısı yapıldı. Ukrayna’ya göre örgüt özellikle Rusya’yı veto hakkından mahrum bırakmalı, Güvenlik Konseyi’nin yapısını güncellemeli ve BM’ye olan güveni yeniden tesis etmelidir.
Cumhurbaşkanı, veto hakkının BM’yi çıkmaza soktuğunu kaydetti.
Zelenskiy ayrıca Rusya’nın BM Güvenlik Konseyi’nden çıkarılması çağrısında da bulundu.
