Rus siyaset bilimci Vladimir Pastukhov, Kremlin’in amacının 40 yıl önce ABD’nin SSCB’ye yaptığını yapmak olduğunu belirterek; Kremlin’in ilk başta Ukrayna ile uzun süreli silahlı çatışmaya girmek istemediğini ve bunu halen istemediğini de belirttiği makalesini Türkçeye çevirerek sunuyoruz.
Siyaset bilimci ve araştırmacı Vladimir Pastuhov’un yaşanan son gerilim konusunda çok faydalı ve ufuk açıcı olarak bulduğumuz makalesinin orijinaline şuradan ulaşabilirsiniz.
Canavarın rüyası sebepsiz değildir. Kremlin’in eylemlerinde mantığın açık olmaması, yokluğu anlamına gelmez. Başka bir şey daha var: bu mantığın hatalı olabileceği ve onu takip etmenin Kremlin’dekiler de dahil olmak üzere herkes için trajik sonuçlara yol açabileceği gerçeği. Gösterinin formatı konuyu tam olarak açıklamama izin vermedi, bu nedenle geçen Perşembe Aleksey Venediktov ile başlayan söyleşinin devamında, savaşın ilk aşamasının kısa bir özetini ve ikinci aşama için bu konudaki materyallerin bolluğu ile bağlantılı olarak tez formunda bir tahmin sunuyorum.
1. Modern Rusya’nın siyasi sistemi esasen militaristtir. Savaşla suçlanıyor, savaş ise aslında ideolojilerini bir arada tutan ana çekirdek. Savaş olasılığının varsayımı, savaşın haklı gösterilmesi ve sürekli savaşa hazır olma, Rus toplumunun sosyal seferberliğinin ana aracıdır. Er ya da geç, bir yerde olmasa da, rejim başka bir yerde siyasi evriminin ara aşamasını büyük, oldukça geleneksel (kan ve barutla) bir savaşla sona erdirecektir. Tartışma ise yalnızca nerede ve ne zaman olacağından düğümleniyor. Hastalığın seyrinin dış semptomlarına bakılırsa, yakında. Ama burada ve şimdi patlarsa, daha sonra başka bir yerde yine olacak.
Putin neden Ukrayna’yı işgal etmeyecek? NATO kıdemli danışmanı Harlan Ullman açıklıyor
2. Savaşın ne zaman başlayacağı sorusunun formülasyonu temelde yanlıştır. Savaş zaten devam ediyor ve şu anda ilk yılında değiliz. “Temassız savaş” aşamasından “temas savaşı” aşaması da dahil olmak üzere yalnızca bir aşamadan diğerine geçişten bahsedebiliriz. Neden önemli? Çünkü bir barış durumundan savaşa geçiş, halihazırda devam eden bir savaşın bir aşamasından diğerine geçişten daha karmaşıktır ve daha fazla çaba gerektirir (barış durağandır, savaş dinamiktir). Ve bu, Rusya ve yakınlardaki herkesin, kasıtlı veya kasıtsız olarak, “soğuk duman tüttürme” aşamasından “açık ateşte” pişirmeye geçme risklerinin, ortak şeylere sarsılmaz bir şekilde inanan Kremlin’in hissiyatının bazı hevesli genç bayanlardan kıyaslanamayacak kadar yüksek olduğu anlamına gelir.
3. Bazı nedenlerden dolayı, halkının önemli bir kısmı, Rusya’nın Şubat 2014’ten bu yana, yani neredeyse sekiz yıldır ABD ve müttefiklerine karşı küresel bir savaş halinde olduğu gerçeğini inatla dikkate almıyor. Bu savaş, Balkanlar, Afrika ve Orta Doğu dahil olmak üzere çeşitli savaş alanlarında yürütülüyor. Ancak, elbette, Ukrayna ve kısmen Beyaz Rusya cepheleri ana cephelerdir. Rusya, bu savaşın başlatıcısıdır ve uluslararası hukuk açısından, ABD ve müttefiklerinin davranışları da hatalı ve bazen açıkça kışkırtıcı olmasına rağmen, saldırgan bir devlettir. Rusya modern yöntemlerle savaşıyor, ancak bu yöntemleri kendisi icat etmedi, Batı’dan ödünç aldı.
4. Batı’da “Gerasimov Doktrini” (Rus Genelkurmay Başkanı’ndan sonra) olarak bilinen, askeri gücün aktif (kitlesel) kullanımı olmaksızın düşmana tamamen yok edilinceye kadar onarılamaz hasar vermek olan bir askeri-politik önlemler kompleksi, daha hafif bir şekilde ifadesi gerekirse, Rus kurmay subaylarının özgün bir gelişimi değil. Kabaca söylemek gerekirse, bu, Reagan’ın “yıldız savaşları” doktrininin yerel ovaların diline bükülmüş bir intihalidir. Buradaki her şey, Mikhail Lermontov tankeri hakkındaki eski Odessa şakasında olduğu gibi yeniden boyanmış bir Lazar Kaganovich olduğu ortaya çıkmakta.
5. Dissernet’in* Rus Genelkurmay Başkanlığı’nın faaliyetlerine başlamasının tam zamanı. 2014’ten beri kullandığı askeri teknolojiler, geçen yüzyılın 70’lerin sonu ve 80’lerin başında ABD’nin SSCB’ye karşı uyguladığı senaryonun bir kopyası. Efsanevi Richard Pipes liderliğindeki “Grup B” de dahil olmak üzere danışmanları tarafından Reagan’a önerilen stratejinin amacı, hayati ekonomik ve politik altyapısı içeride çökene kadar düşmanı maksimum gerilimde tutmaktı. Gerekli gerilim düzeyini yaratmanın araçları, doğrudan bir askeri tehdit (Yıldız Savaşları programı), ekonomik baskı (Suudilerle petrol konusunda anlaşma), psikolojik baskı (bilgi medyası savaşı) ve ülke içindeki muhaliflere destek görünümünün yaratılmasıydı.
6. Aslında, yukarıdakilerin tümü, birinci ve ikinci Maidan arasındaki dönemde Kremlin’i titreten “renk menüsü”. Ve sonra Kremlin aşçıları bu yemekleri nasıl pişireceklerini öğrendiler. Bugün Kremlin, Batı’nın sinirlerine masaj yapmak için en uygun (yani en savunmasız) nokta olarak Ukrayna’yı seçmiş ve bu yoğurma düşmana büyük acı verebilir. Ukrayna’nın kendisi askeri-politik anlamda Moskova’yı pek ilgilendirmiyor, ABD’ye karşı mücadelede sadece merkezi operasyon tiyatrosu. Kremlin’in mesiyanik-ideolojik öncelikleri sisteminde olmasına rağmen, Ukrayna’ya özel bir onur yeri verilir.
7. Kremlin’in bu aşamadaki hedefi, ABD’nin kırk yıl önce SSCB’ye yaptığına inandığını Ukrayna’ya yapmak. Kremlin başlangıçta istemedi ve şimdi, sanırım, Ukrayna ile uzun süreli bir silahlı çatışmaya dahil olmak istemiyor. Kremlin ve dahası Genelkurmay bunun için yeterli beyne sahip. Görev, Ukrayna çevresinde öyle kritik bir gerilim kitlesi yaratmaktır ki, iç sistemleri buna dayanamaz ve Ukrayna devleti, SSCB’de olduğu gibi aynı şekilde çöker. Ve ancak o zaman – bir disko: bir blitzkrieg**, bir kukla hükümet ve sarsılmış Batı’nın teslimiyeti.
8. Voltaj kesinlikle eski Amerikan modellerine göre oluşturuldu. Birincisi, işgal için gerçek hazırlıklardan ayırt edilemeyen askeri baskı, Ukrayna sınırları boyunca bitmeyen “tanklarla tango”. İkincisi, ekonomik baskı, gaz fiyatları üzerinde bir piruettir. Üçüncüsü, her türlü Ukraynalı iç komplocuların desteği. Dördüncüsü, “Ruslar geliyor” ruhu da dahil olmak üzere büyük psikolojik baskılar. Bu arada, bir süredir belirli çevrelerde popüler hale gelen, Putin’in korkunç hastalıklardan ölmesini veya Kiev’in korkunç darbelerden düşmesini vaat eden General SVR telegram kanalının kanalının gerçekten SVR***’nin bir generali olduğuna dair ciddi şüphelerim var. Veya, en azından ana dalına göre. Planlayıcılara göre bütün bunların birlikte, kitlesel bir askeri güç kullanılmadan Kiev’de bir liderlik değişikliği ile Ukrayna’nın tamamen yok edilmesine, bölgesel ve siyasi parçalanmasına yol açması gerekiyordu.
9. Kremlin’in diğer birçok planı gibi, bu plan da sadece kağıt üzerinde pürüzsüz çıktı. Başlangıç olarak, Londra ve Washington’da doğru anlaşıldı ve takdir edildi: Eller, dedikleri gibi, hatırlayın. Londra, oldukça şeffaf bir şekilde, Ukrayna’daki hükümet değişikliğini Rus oyununun ana gerçek hedefi olarak gördüğünü ima etti. Washington, bazı şüphelerden sonra, eski yöntemleri kullanmaya karar verdi ve karşı oyuna geçti: Bir kez strese dayanamayan bir sistemin, benzer koşullara yerleştirildiğinde ikinci kez buna dayanamayacağına makul bir şekilde inanarak, filtreyi nasıl aşırı gerebiliriz? Washington’daki “tekrar yapabiliriz” formülünün Moskova’dakinden daha az destekçisi olmadığına inanıyorum, mutluluğun ne olduğunu her biri kendi yöntemleriyle anlıyor.
10. Amerikalılar, Rusları Ukrayna ile savaşmamaya ikna etmek yerine, görünüşe göre bonus olarak ikinci bir Afganistan elde etmeyi umarak Kremlin’i kelimenin tam anlamıyla bir istilaya kışkırtmaya başladılar. Rusya’yı, çöküşün önce nerede olacağı konusunda Ukrayna ile tartışmaya davet ettiler. Kremlin’in taktiksel yanlış hesaplaması, Batı’nın Ukrayna’ya bir saldırıdan kaçınmak için her şeyi yapacağından emin olmasıydı. Batı böyle bir senaryoya soğuk bir tarafsızlıkla tepki verdi: ‘bizim savaşımız değil, sizin seçiminiz’ dedi. Washington ve müttefikleri Ukrayna’ya her türlü yardımı teklif etti, Moskova acilen Pekin’in titrek omzuna yaslanmak zorunda kaldı. Zaman kaybetti.
11. İlk bakışta, Rusya’nın durumu çok istikrarlı görünüyor ve bu garip bahsi kazanma şansı olduğu kabul ediliyordu. Ancak, durumun daha yakından incelenmesi, beraberinde soruları gündeme getiriyor. Kremlin, hesaplardan çok duygular tarafında hayal kırıklığına uğratılıyor. İdeolojik hipnozun etkisi altında olmak, birbiriyle ilişkili iki hataya sebep olur: SSCB’nin çöküşünün nedenlerini yanlış değerlendirmek ile Ukrayna devletinin potansiyel istikrarını yetersiz değerlendirmek. İlk durumda, dış faktörlerin gerekenden fazla tahmin edilmesi, ikincisinde ise iç faktörlerin hafife alınması vardır.
12. Çok sayıda kamuoyu açıklamasına bakıldığında, hem bizzat Putin hem de liderliğindeki yönetim, SSCB’nin çöküşünün Batı’nın istihbarat topluluklarının özel bir operasyonunun ve Gorbaçov gibi yumuşak gövdelilerin bir dizi trajik hatasının sonucu olduğuna ikna oldular. Birinin ya da diğerinin önemini inkâr etmeden, yine de, SSCB’nin öncelikle ekonomik, politik ve ideolojik nitelikteki kendi çözümsüz çelişkilerinin ağırlığı altında çöktüğü ve bu çelişkiler olgunlaşana kadar sistem üzerinde hiçbir baskı çökmeye yol açmadı. Güven, iç gerilimden patladı ve baskı ve hatalar belki de sadece doğal süreci hızlandırdı.
Zelenskiy: Ukrayna’nın bombardımanı iddiaları provokasyon, tamamen yalan ve sinizmdir
13. Aksine, “kardeş halklar” kavramını takip eden Putin, Ukrayna’yı doğal olmayan, inkar edilemez şekilde yapay bir devlet oluşumu, kendiliğinden dağılmaya meyilli, her zaman Rusya ve Polonya ile ayrışmaya çalışan bir tür siyasi izotop olarak görme eğilimindedir. Bu nedenle, hakim olan fikir, asgari baskı ile Ukrayna rejiminin iç merkezkaç kuvvetlerinin etkisi altına gireceğidir. Gerçekte sistem, ortaya çıkan ulusun ulusal kurtuluş hareketinin enerjisiyle beslendiği için Kremlin’in önerdiğinden çok daha istikrarlı olabilir. Ve bu durumda, basınç ne kadar güçlü olursa, direnç kuvveti o kadar yüksek olur.
14. Öyle ya da böyle, ama savaşın ilk aşaması fiyaskoyla sonuçlandı. Gerasimov’un doktrini tam olarak işe yaramadı. Ukrayna devriminin gelişimi engellendi, ancak Ukrayna karşı devrimini örgütlemek mümkün olmadı. Buna göre, Batı’ya verilen ültimatom da dahil olmak üzere planın diğer tüm unsurları battı. Ama Amerikan planı işe yaradı. Sam Amca davetkâr bir pozla Ukraynalı fare kapanına hoş geldiniz dedi. O anda Gerasimov doktrininin bir çıkış stratejisi olmadığı ortaya çıktı. Ya ileri ya da hiç; ama fare kapanının önünde. Putin’in gemisi bir karar verme noktasında durdu: ya acil frenleme ya da cennete doğru bir uçuş.
15. Son günlerdeki olaylar, Kremlin’in, Dostoyevski’nin kahramanlarının çılgınlığının eşiğinde, riskleri yükseltmek için son bir umutsuz girişimde bulunarak “Anavatan İçin Savaştılar”ın yeniden çevrimini milyonlarca dolar harcayarak çekmeye karar verdiğini gösteriyo. Bunu profesyonel sinema açısından değerlendirmek benim için zor ama politik açıdan böyle bir bahisten sonra ya kazanılmalı ya da kumarhane yakılmalı. Biden’ın konuşması, Batı’nın pozisyonunun önümüzdeki günlerde değişeceği konusunda çok az şansı geride bırakıyor. Ben olsam, bunu akılda tutarak, kumarhaneden mobilya taşımaya başlardım. İlk seri, “Kumarbaz” sona erdi, ikincisi “Suç ve Ceza” başlıyor.
Vladimir Pastukhov
* Dissernet, Rus intihal bilimini temizlemek için çalışan gönüllü bir topluluk ağıdır.
**Blitzkrieg ya da yıldırım harbi, II. Dünya Savaşı sırasında Almanların temel savaş doktrinidir.
*** SVR, Ağırlıklı sivil işler için kurulan Rusya’nın dış istihbarat kuruluşudur.
ukrhaber.com
