Zaman zaman Türkiye’deki geliri ile Ukrayna’da daha ucuz ve yüksek alımgücü ile yaşayabileceğini düşünenler çıkmaktadır. Belki köy ve kasaba gibi yerlerde bu kısmen mümkün olabilir ama orada kaç ay dayanabilirler bilmiyorum. Hayatında hiç köy ya da küçük yerleşim biriminde yaşamamış birinin, diline ve kültürüne yabancı olduğu bir ülkenin köyünde kasabasında hayat kurması mantıklı geliyor mu? Üstelik unutmayalım ki Ukrayna’da kış uzundur ve küçük yerleşim yerlerinde sokakta yaşam yok denilecek düzeydedir. Geçiniz küçük yerleri, orta büyüklükteki şehirler bile farklı değildir.
Bir şehirde yabancı olarak yaşamak ile şehrin yerel insanı olmak farklılıklar barındırmaktadır, her durumda yabancı için daha masraflıdır. Özellikle Türk insanın alışveriş, yemek kültürü bir Ukraynalı ile hemen hemen hiç benzemez. Belli bir yaştan sonra bu kültüre adapte olamayacağınız için masrafınız ister istemez zaten daha fazla olacaktır. Bunun üstüne kişilerin arada bir Türkiye’ye yapmak isteyecekleri ziyaret masrafları ile Ukrayna’da vize / oturum ile kalmak için yapılması gereken masrafları da ekleyiniz.
Özellikle Sovyetler’in dağılma süreci öncesi ve hemen sonrasında Türkiye ile karşılaştırıldığında Ukrayna’nın (Hakeza diğer ayrılan ülkelerde) çok çok ucuz olduğuna dair anlatımları herkes dinlemiştir. Evet 100 dolarla üstelik otellerde yaşayarak bir ayı geçirdiklerin günler olmuştur. Bugün aynı otellerde gecelik konaklama ücreti bile daha yüksek. Uzun yıllardır bu ülkede yaşayanlar o günlerden bugünlere kadar geçen süredeki değişime de şahit oldular. Görünen birşey var ki Ukrayna’da fiyatlar durmaksızın artmaktadır. Özellikle son birkaç senede bu daha belirgin şekilde olmuştur. Bunu sadece biz yabancılar olarak söylemiyoruz, Ukraynalılardan da dinliyoruz. Aralarda yaşanan kriz dönemlerinde dolar kurundaki sıçramalar fiyatları TL karşısında düşürmesine rağmen, bu farklar kısa sürede kapanmakta ve pahalanma devam etmektedir.
Ucuzluk, pahalılık konusu kişiye, harcama kültürüne göre değişmektedir. Ukrayna da aynen Türkiye gibi pek çok farklı bölgeden oluştuğu için fiyat seviyeleri farklılık göstermektedir. Ancak bazı konularda genellemeler yaparak bir sonuca gidebiliriz.
Ayrıca baz aldığınız, yani parayı kazandığınız para birimi ile Ukrayna’nın para birimi oranı da bunu etkilemektedir. 2018 sonu itibariyle 1 dolar 5.30 TL ve 28 UAH civarındadır. Yani kabaca 1 TL 5.2 UAH’ya tekabül etmektedir. Bu oran ne kadar düşerse Ukrayna Türkler için daha pahalı olacaktır. Tabi burada ülkede yaşayan ve ülkeye turist olarak gelene göre de bir karşılaştırma farklılığı olacaktır. Çünkü harcama giderleri farklıdır. Ek olarak 1 TL’nin 8 UAH civarında olduğu birkaç ay öncesinde genel fiyatlar Ukrayna’da daha ucuzken durum tersine dönmüştür.
Mesela çok kaba olarak şehiriçi ulaşım, içki, sigara daha ucuzdur. Her ne kadar Ukrayna’da da son dönemde sigara fiyatları sürekli artış gösterse de henüz Türkiye’den daha ucuz. Daha önce daha ucuz olan ancak artışlarla birlikte 2018 sonu itibariyle benzin fiyatları Türkiye ile aynı seviyelerde seyrediyor. Canınız incir mi çekti, 1 dolara 1 tane incir alabilirsiniz. Halbuki Türkiye’de mevsiminde 1 dolara 1 kg alabiliyorsunuz. Evet incir yetişmiyor, lojistiğinin zorluğundan ötürü çok pahalı. Asya meyvelerini düşünün, Asya’nın pazarlarında sudan ucuz olan meyveler Türkiye veya Ukrayna’ya gelince altın değerine satılmaktadır. Benzer mantığı tüm ürünler için kullanabilirsiniz. Mesela şehirlerarası ulaşımda Türkiye’de konforsuz yolculuk neredeyse kalmadı. Ama Ukrayna’da konforlu bir trenin, otobüsün bedeli çok daha yüksektir. Fakat her zaman daha ucuz olan alternatifi de vardır. Yani aynı yere 1000 küsür grivnaya da gidebilirsiniz, 150 grivnaya da.
Eğer İstanbul’da yaptığınız benzer market alışverişini Kiev’de yapacaksanız size daha pahalıya patlayacaktır. Kıyafet kesinlikle daha pahalı, ithal olan her türlü yiyecek, Türkiye dışından ithal bile olsa yine Türkiye’den daha pahalı. Peki daha ucuz olanlar yok mu? Elbette var, mesela bal daha ucuzdur. Özetle harcama kültürünü Ukraynalı gibi yapmayacak ve pek değiştirmeyecekseniz toplamda Türkiye’den daha fazla ödeyeceksiniz demektir. Yani greçka yerine pirinç tercih ederseniz daha pahalıdır. Mesela Türkiye’de 15 liraya aldığınız siyah zeytine en az 30 lira ve üzerinde ödeme yapmak zorundasınız. Nihayetinde ithal üründür. Ancak şu bir gerçektir ki pek çok gıda ithal edilmektedir.
Özellikle restoranlar İstanbul ile kıyaslandığında daha pahalı gelecektir. Hizmet sektörü özellikle Kiev’de İstanbul’un üstünde fiyatlara sahiptir. Mesela et ülkede Türkiye ile kıyaslandığında daha ucuzdur ama restoranda yiyeceğiniz bir et yemeği daha pahalı olursa şaşırmayın. Türk restoranları genelde İstanbul’da bulunan benzerlerinden daha pahalıdır. Et ucuzken bu nasıl oluyor? Açıkcası et tüm maliyetler içinde pek önemli bile değil. Kiralar genelde daha yüksek, çalışan usta maliyetleri yüksek ve özellikle günlük müşteri sayısı daha düşük. İstanbul’da sıradan bir büfenin günlük kestiği döneri burada döner restoranı kesemiyor bile. Bugün özellikle Kiev’de herhangi bir restoranda standart bir öğle yemeği size 200 UAH altına patlamayacaktır. Yani kabaca 40 TL ödeyeceksiniz.
Alkol Türkiye’ye göre çok daha ucuz olduğu için alkol içeren bir yemek veya eğlence ise daha ucuza patlayacaktır. Kulüp ve barların turistlerce ilgi görmesinin bir sebebi de budur aslında. Kimi birkaç günlük gezi ile çok ucuz diyenler genelde toplam harcamasının çoğunluğunu alkol ve sigara oluşturduğu için öyle düşünmektedirler.
Türkiye’ye arada ziyaret yapıyorsanız burada bulmakta zorlandığınız yahut pahalı olan ürünleri getirerek kısmi bir tasarruf yapabilirsiniz.
Birkaç sene öncesinde bir evin ısıtma, elektrik, su gibi giderleri Türkiye ile kıyaslandığında ciddi olarak daha ucuzken, bugün aşağıda verilen linkten ulaşacağınız indekste de görebileceğiniz gibi son birkaç senede fiyatlar birkaç kat artıp Türkiye’den daha pahalı hale gelmiştir. Kiralar ise özellikle Kiev’de her durumda Türkiye’den yüksek seyretmektedir. Orta kalitede ufak bir daireyi orta karar bir semtte Kiev’de 400 dolar altında bulmak neredeyse imkansız hale gelmiştir. Unutmayalım ki kurun 8 grivna olduğu dönemde aynı daireler 800-900 dolar seviyesinde idi.
Peki Ukrayna-Türkiye Fiyat Karşılaştırması Var mı?
İşte burada yapılmış istatistiklere bakmamız gerekmektedir. Ancak unutmamalı ki her kişinin harcama kültürüne ve yaşadığı yere göre indeksi farklıdır. Mesela bu tip fiyat indeksleri yayınlayan bir sitede Aralık 2018 itibariyle durum şudur:
| Indices Difference |  |
|---|---|
| Consumer Prices in Turkey are 26.38% higher than in Ukraine | |
| Consumer Prices Including Rent in Turkey are 14.40% higher than in Ukraine | |
| Rent Prices in Turkey are 23.65% lower than in Ukraine | |
| Restaurant Prices in Turkey are 6.07% higher than in Ukraine | |
| Groceries Prices in Turkey are 36.99% higher than in Ukraine | |
| Local Purchasing Power in Turkey is 40.40% higher than in Ukraine | |
Baktığınız tarihte farklı oranlar göreceksiniz. Yukarıdaki rakamlar bir karşılaştırma için örnek de olabilir.
Bu indeksin altında ise belirli ürünlerde karşılaştırmalar yapılmaktadır. Yerel satınalma gücü Türkiye’de Ukrayna’ya göre % 40 daha yüksek olmasına rağmen daha pahalı olduğu durumlar % 40’ın altında kalarak daha yüksekken, kira ücretleri gibi durumlarda Ukrayna daha pahalıdır. Yani Ukraynalıların satınalma gücünün genel olarak daha zayıf olduğu sonucuna gidebiliriz.
Tüm bunların sonucunda elbette ve asla bu şartlar Ukrayna’yı yaşanmaz kılmaktadır demiyoruz. Öyle olsa binlerce Türk Ukrayna’da neden yaşasın? Sadece belki bir dönem kısmen bile olsa doğruluğu olan, artık tamamen geçerliliğini yitirmiş internet efsanelerine göre değil, ülkenin gerçeklerini bilerek hareket etmekte fayda vardır.
