Ukrayna’da yaşayanlarla konuştuğumuz zaman, yahut ülkenin herhangi bir yerine gittiğimiz zaman gördüklerimizden hareketle rahatlıkla Ukrayna’nın güvenli bir ülke olduğunu söyleyebiliriz.
Hatta birçok konuda İstanbul’dan ya da Türkiye’deki birçok metropol şehirlerden daha iyi durumdadır.
Elbette ülkede yabancı olarak bulunduğunuz için daha dikkatli olmanız gerekiyor. Hırsızlık ve yankesicilik suçları zaman zaman olmaktadır. Bu sadece Türklerin deneyimlediği bir durum değildir; internetteki expat (ülkesi dışında yaşayan profesyonel ya da kalifiye işçi) gruplarında diğer yabancı ülke vatandaşlarının özellikle metrodaki hırsızlıklar hakkında şikayetlerini okumaktayız. Bunlar genelde cüzdan çarpma, telefonu yürütme gibi şeyler olmaktadır. Bunun dışında araba çalınması ya da arabanızın camı kırılarak içerisinde unuttuğunuz/bıraktığınız eşyaların çalınması gibi olaylara da rastlanmaktadır. Bunun harici bireysel olarak sorun yaşayanlar, durduk yerde saldırıya uğrama olayları da görülmektedir. Yabancı olanların, suça meyilli kişilerin daha çok dikkatini çektiği için izbe yerlerde bulunmaması ve o gibi bölgelerden geçmemesi tavsiye edilir. Özellikle uyuşturucu kullananlar, hatta bazen alkolikler için yabancı demek para demektir. Ancak burada ele aldığımız durum daha çok gündelik hayatla, sokaklarla ilgili kısmı olup, basit tedbirlerle aşabileceğiniz konulardır.
Yani en çok yankesiciliğin görüldüğü metro gibi toplu taşıma araçlarında çantanıza, cüzdanınıza ve telefonunuza dikkat etmeniz; arabanızı bir yere park ediyorsanız içinde görünür biçimde çanta veya değerli eşya bırakmamanız önemlidir. Özellikle arka sokaklardan geçmek durumunda iseniz, kalabalık bir genç grubu gördüyseniz yolunuzu değiştirmeniz iyidir.
Rüşvet ve hediyeleşme azalmakla birlikte halen tamamen bittiğini söyleyemeyiz. Ayrıca unutulmamalıdır ki Ukrayna’nın özellikle büyükşehirleri de iç göç almaktadır. Bu iç göç, ister istemez belirli suçların artması sonucunu da doğurmaktadır. Bildiğiniz üzere geliri olmayan ya da düşük gelirli göçmenler ve suça meyilli kişiler daha çok banliyö semtlerde, kenar yerleşim yerlerinde ve eski yapılarda yaşamaktadır. Eğer yabancı olarak ev kiralayacaksanız bunu dikkate almalısınız.
Ancak sokaklarda normal şartlarda sorun yaşamazsınız. Gasp, sataşma ya da tecavüz gibi suçlar yaygın değildir. Trafikte kavga eden insan pek göremezsiniz. Şehirlerde insanlar üzerindeki stres daha düşüktür. Son dönemde Ukrayna milliyetçiliğini yerleştirmek adına hareketler görülse bile, bu aslında bir yabancı düşmanlığına evrilmemektedir. Ukraynalılarda kimi Avrupa milletlerinde gördüğünüz ırkçılık belirtilerine pek rastlayamazsınız. Özellikle daha küçük şehirler ile yerleşim yerlerinde kimse kimseye pek karışmaz.
Bakınız: Ukrayna’da yaşam ucuz mu?
Peki Ukrayna’da Türklere Güvenilebilir mi?
Özellikle iş yapmak, iş kurmak, hatta turist olarak gelmek isteyenlere bile Facebook gruplarında ‘Türklerden uzak dur!’ şeklinde uyarılarla sıkça karşılaşmaktayız. Bunu açığa kavuşturmak lazım. Ukrayna’da bulunan yahut Ukrayna’da alavare dalavere çevirenler muhakkak var. Yahut ülkeye gelenlere dolandırma amaçlı yardım etmek isteyenler muhakkak bulunmaktadır. Ancak bunların sayısı, düzgün bir aile ve iş hayatı yaşayanlarla kıyaslandığında çok çok düşük kalmaktadır. Yani aynı oran Türkiye’de daha yüksektir bile. Fakat hem yurtdışı olması hem de kötü olayın haber niteliğine bürünmesi, üzerinde çokca konuşulmasından , insanların ilgisini çekmesi ve akılda kalmasından ötürü daha yüksek olduğu algısı bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, aslında sayısı katbekat fazla olan Ukrayna’ya iş veya turistik amaçlı olarak gelen pek çok Türk’e yardım eden diğer yaşayan Türklere dair olumlu manada yazılara, övgülere hiçbir yerde rastlamazsınız. Bunlar kişilerin kendi arasında kalırken, olumsuzluklar yayılmaktadır.
Yurtdışında bulunan insanlar, özellikle yurtdışı tecrübesi yoksa, dil, yol yordam bilmiyorsa doğal olarak kendi hemşehrileri ile ilk olarak iletişim içine girerler. Bunun benzerini büyükşehire göç edenlerin memleketlileri olan iletişimi gibi düşünebilirsiniz. Hemşehrinin hemşehriyi kazıklaması, kolay güven tesis edilmesi ve ilk iletişimin -mecburiyetten- kendi aralarında olmasından ötürü daha kolay olmaktadır.
Ukrayna’da iş yapmak ve iş kurmak istiyorsanız profesyonel yardım alınız
Özellikle iş yapmak için gelen pek çok kişi profesyonel yardım alarak bunun bedelini ödemekten kaçmak, yahut el yordamıyla daha ucuza halletme yolunu tercih ettiklerinde tam da bu bahsettiğimiz türde kişilerin tuzağına düşebilmektedirler. Özellikle, “sizi kandırmışlar, o kadar para verilir mi, biz şu fiyata hallettiririz; benim tanıdığım var, hallettiririz” şeklindeki sözler, ağızdan girip burundan çıkmak şeklinde devam eden davranışlar cazip gelmektedir. Mesela bu durumu oturum izni alınması, şirket kurulması gibi konularda çok rahat görebilirsiniz. Yani kişiler bu ağa istemeden bile olsa kendileri düşmektedir. Hatta bu konuda özellikle Facebook gibi ortamlarda kurulmuş pek çok hesap, sayfa hatta internet sitesi bile görebilirsiniz. Sizlere tavsiyemiz bu işi yapanların referanslarını ve resmi evraklarını hatta ve hatta ofislerini kontrol etmeniz olmalıdır. Ayrıca işinizi garanti altına almak adına sadece resmi yollardan halletmelisiniz. Yazılı sözleşmeler üzerinden alışverişinizi yapmalısınız. Aksini iddia edenlerden uzak durmanızı tavsiye ederiz çünkü illegal yolla oturum izni ya da şirket kurulumu gibi bir durum söz konusu değildir. Ayrıca gayrıresmi yoldan halledilen her iş, muhakkak eksik ve hata barındırmakta olup, bir süre sonra, ya çözümü zor ve pahalı olmakta, yahut hiç çözülememektedir.
Bununla birlikte gelen kişide para olduğunu bilenler kendi işlerine, yahut bildikleri bir işe ortak yapma; yeni iş kurma yönünde yol yordam göstermek çabasına da girebilmektedir. Elbette her böyle kişi dolandırıcı değildir. Ama her durumda bir avukat, tecrübeli bir muhasebeci gibi işinin uzmanı kişilerden profesyonel yardım almanız yararınıza olacaktır. Kişinin Ukraynaca bilmemesi, imzaladığı evraklardan anlamaması dolayısıyla dolandırıcılar tesis ettikleri güvenle rahat bir şekilde hareket etmektedirler. Özellikle şu kısma dikkat buyurunuz: Bir işe ortak yapmak, bir iş kurma konusunda yardımcı olmak isteyen kişiler muhtemelen kişileri kulüplere, içkili ve kızlı ortamlara sokarak güven tesis ederler. Açıkcası bu ülkede çok fazla Türk yaşamakta (10 bin civarında), iş yapmaktadır ve bu insanları genelde o kulüplerde filan pek göremezsiniz. Herkes işin gücünde, ailesiyle bir yaşam peşindedir.
Ukrayna’da işinizi gayrıresmi yoldan halletmek isterseniz, acısı sonra çıkar
Yapacağınız iş her ne olursa olsun, resmi işlemler için kendiniz anlamıyorsanız muhakkak avukat veya uzman desteği alınız ki sonradan başınız ağrımasın. Şunu da hatırlatalım, böyle durumlarda Ukraynalılar bile profesyonel yardım almaktan çekinmiyorlar. Ülkede Türk veya Türkçe bilen pek çok avukat ve hukukçu bulabilirsiniz. Resmi kanallardan ve doğru şekilde işinizi yapmamanın yollarını ararsanız, rüşvet ve üçkağıt çarkına girmeniz kaçınılmaz olur. Yahut bir süre sonra evrak eksikliği, eksik işlemler nedeniyle daha fazla masraf yapmak zorunda kalabilirsiniz.
Tüm bunlara rağmen, yaşanılan sınırlı sayıdaki sorun üzerine koca bir topluluğu töhmet altında bırakmak yerine “ben nerede yanlış yaptım” diye düşünmek doğru olanıdır.
