Oligarkların gücü, Rusya ile manipülasyon ve bilgi savaşı: Ukrayna’da basın özgürlüğü

Bu haberi sosyal medya hesabınızda paylaşın!

2021’de Ukrayna, Sınır Tanımayan Gazetecilerin hazırladığı Basın Özgürlüğü Endeksi derecelendirmesinde 180 ülke arasında 96. sıradan 97. sıraya geriledi. Rapora göre Ukrayna 32.96 endeks puanı aldı. Türkiye ise 50.02 endeks değeriyle 154. sırada.

Ukrayna, yıl içinde ifade özgürlüğü konusunda iyileştirme gerçekleştirmesine rağmen, diğer ülkelere göre bu konuda yeterli adımı atamadığı için bir alt sıraya düştü. Ukrayna için rapor, ülkenin farklı bir medya ortamına sahip olduğunu ve hükümetin 2014 devriminden bu yana bir dizi reform gerçekleştirdiğini, özellikle de medya mülkiyetinin şeffaflığına ilişkin bir yasa çıkardığını söylerken; oligarkların medyadaki gücünü zayıflatmak, editoryal bağımsızlığı teşvik etmek ve gazetecilere yönelik şiddet suçlarında cezasızlıkla mücadele etmek için daha çok şey yapılması gerektiğini de vurgulamaktadır.

Ukrayna ülke raporunda yapılan açıklamada “Ukrayna, çeşitlendirilmiş bir medya ortamına sahiptir ve devlet yetkilileri, 2014 devriminden bu yana, medya mülkiyetinin şeffaflığına ilişkin bir yasa da dahil olmak üzere, uzun zamandır beklenen bir dizi reformu benimsemiştir. Ancak bu kazanımlar kırılgandır. Oligarkların medya üzerindeki sıkı kontrolünü gevşetmek, editoryal bağımsızlığı teşvik etmek ve gazetecilere yönelik şiddet suçlarında cezasızlıkla mücadele etmek için çok daha fazlasına ihtiyaç var. Rusya ile enformasyon savaşı, Rus medyası ve sosyal medya üzerindeki yasaklar, siber taciz ve vatana ihanet davaları gibi olumsuz sonuçlar doğurdu. Covid-19 salgını, gazetecilere yönelik tehdit ve saldırılara herhangi bir soluk getirmedi ve yerel yetkililer tarafından bilgiye erişimi daha da kısıtlamak için bahane olarak kullanıldı. Araştırmacı gazeteciler Pavel Şeremet, Georgi Gongadze ve Vadim Komarov cinayetleri, medyaya karşı şiddete karşı cezasızlığı teşvik etmektedir ve halâ çözülemedi. Endişeler, haber manipülasyonuna, kaynakların gizliliğinin ihlaline, siber saldırılara ve sahte haberlere karşı mücadeledeki aşırılıklara odaklanmaya devam ediyor. Ülkenin ayrılıkçıların kontrolündeki doğusu, eleştirel gazetecilerin veya yabancı gözlemcilerin bulunmadığı bir bölgedir.” denildi.

Derecelendirmede arka planda yer alan Türkiye ülke raporunda ise şunlar yazmaktadır: “Türkiye’nin Suriye sınırı boyunca ve İdlib bölgesindeki askeri operasyonları, Libya’ya askeri müdahalesi, Suriye mülteci krizini siyasi manipülasyonu ve Covid-19 salgınını ele alması, eleştirel medyaya yönelik otoriter politikalarını güçlendirmek için kullanıldı ve yargı sistemini siyasi amaçlar için kullanmasına sebep oldu. Türkiye artık dünyanın en büyük gazeteci hapishanesi olmasa bile, hapis riski ve adli kontrole maruz kalma veya pasaportunun elinden alınma korkusu her zaman mevcut. Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) olarak, devlet reklamını tahsis eden Basın İlan Kurulu (BIK) ve basın kartı yayınlayan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı (CIB), kamuoyunu ötekileştirmek ve kriminalize etmek için rejimin medya eleştirmenlerine karşı açıkça ayrımcı uygulamalar kullanmaktadır. Çoğulculuğu ortadan kaldırmak için mümkün olan tüm imkanlar kullanılıyor. Recep Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanlığının damgasını vurduğu bu “Yeni Türkiye” de, hakimlerin ve devlet kurumlarının keyfi kararlarının yeni normal olduğu, İnternet sansürünün görülmemiş düzeylere ulaştığı görülüyor. Yetkilileri ve ayrıcalıklıları sorgulamak artık neredeyse imkansız. Uluslararası sosyal medya platformları Türkiye’de bir yasal temsilci atayamazlar ve Türkiye mahkemeleri tarafından alınan sansür kararlarını uygulayamazlarsa, para cezaları, reklamların geri çekilmesi ve kendilerine sunulan bant genişliğinin azaltılmasını içeren artan bir dizi yaptırıma maruz kalıyorlar.”

Basın Özgürlüğü Endeksinde ilk 10 ülke

  • Norveç (6.72)
  • Finlandiya (6,99);
  • İsveç (7.24)
  • Danimarka (8.57)
  • Kosta Rika (8,76)
  • Hollanda (9.67);
  • Jamaika (9.96);
  • Yeni Zelanda (10.04)
  • Portekiz (10.11)
  • İsviçre (10.55).

Aynı zamanda Cibuti (78.62), Çin (78.72), Türkmenistan (80.03), Kuzey Kore (81.28) ve Eritre (81.45) gibi ülkeler son sıraları aldı.

Avrupa Parlamentosu, oligarkların Ukrayna’daki medya üzerindeki etkisini zayıflatma, editoryal bağımsızlığı teşvik etme ve gazetecilere yönelik şiddetle ilgili suçlarda cezasızlıkla mücadele etme gereğini ilan etmişti.

ukrhaber.com

Caner Cangül

Endüstri Mühendisi. Internet teknolojileri ve fotoğraf ile ilgilenmekte. Sitenin teknik sorumluluğu ve yönetimi yanında editörlük ve çevirmenlik yapmaktadır. 8 yıldır Kiev'de yaşamaktadır. İletişim: caner@ukrhaber.com