Isıtma sezonunun başında Rusya, ana hedefi olarak enerjiyi seçerek Ukrayna’ya karşı başka bir hibrit saldırı daha başlattı. Yerli finans ve sanayi grupları ise ona bu konuda mümkün olan tüm yardımı sağlamaktadır. Peki Ukrayna’da yapay bir enerji krizi nasıl yaratıldı ve bunun üstesinden nasıl gelinebilir?
RBC-Ukrayna’da Aleksandr Hişçenko tarafından yayınlanan makaleyi Türkçeye çevirerek sunuyoruz.
2014’ten beri Rusya tarafından, yetkililer ve propagandacılar ağzından her yıl “Ukrayna bu kış kesinlikle hayatta kalamayacak” denilmekte ve ardından bir dizi standart korku hikayesi gelmekte: sürekli elektrik kesintileri, şehirlerde ısıtma sorunları, yiyecek isyanları vb.
Bu “öngörüler” hiçbir zaman gerçekleşmedi. Çok sayıda askeri, siyasi ve ekonomik zorluklara rağmen, Ukrayna’nın kış dönemi her zaman nispeten sorunsuz geçti.
Tabii ki, bu Rus propagandacılarını asla durdurmadı. Ve 2021-22 kışının arifesinde, “Ukraynalıların donacağı” ile ilgili olağan söylentiler yeniden yayına girdi. Rusya-1 kanalı, “Isıtılmayan evlerde çocukların dudakları maviye dönüyor ve kramplar başlıyor; cerrahların elleri soğuktan uyuşuyor” şeklinde izleyicileri korkutmaya başladı.
Rusya, Ocak sonunda Ukrayna’ya saldırmaya hazırlanıyor
Ancak bu yıl Ruslar kendilerini propaganda şablonlarında daha da ileri götürdüler. Sadece Ukrayna değil, tüm Avrupa karmaşık bir saldırı altındaydı.
Avrupalı elitlerin aşırı tedbirliliği ve esnekliğinden, AB lideri Almanya’daki iktidar değişikliğinden, küresel enerji krizinden ve Kremlin’in lehine olan diğer faktörlerden yararlanan Rusya, aynı anda birkaç cephede kapsamlı bir saldırı başlattı.
Rusya Federasyonu’nun şimdiden Avrupa’ya açıkça şantaj yaptığı Kuzey Akım-2 gaz boru hattı tamamlandı. Yapay olarak yaratılan gaz kıtlığı sayesinde fiyatlar çok yüksek seviyelere çıktı. Standart olmayan silahlar da kullanıldı: bir haftadır AB’nin doğu sınırlarını aşan Orta Doğu’dan ithal edilen göçmenler.
Tabii ki, bu koşullarda Avrupa Birliği, Ukrayna sorunlarıyla değil, öncelikle kendi iç sorunlarıyla uğraşmak zorunda kalacak. Üstelik, Ukrayna’nın içerisinde, Kremlin’in güçlü bir müttefiki var: Ukraynalı finans ve sanayi gruplarından oluşan bir koalisyon. Tabii ki, Kremlin’in talimatlarının doğrudan uygulanması neredeyse hiç söz konusu değil. Ancak saldırgan ülke ile Ukrayna oligarşisinin çıkarlarının bu aşamada çakışması çok net.
Yüksek derece
Moskova’nın Kiev ile ilgili ana taktik hedefi oldukça anlaşılabilir: Ukrayna’yı soğuk hava ve ısıtma mevsimi boyunca enerji kaynaklarından yoksun bırakmak. Bu amaçla, Rus kömürünün arzı sınırlıdır ve Belarus -doğal olarak, Rusya Federasyonu’nun emriyle – elektrik satışını durdurur.
Bazı nedenlerden dolayı, Ukraynalı şirketler, fiyatının hala oldukça kabul edilebilir olduğu kış sezonu için önceden kömür stoklamayı “unutur”. Garip bir tesadüfle, özel sektörün elindeki güç üniteleri birbiri ardına arızalanır, ısı boru hatları ve elektrik şebekeleri bozulur. Aniden “planlı” onarımlar başlar.
Ukrayna’nın enerji altyapısındaki bu yaygın kaza oranı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin‘in son açıklamalarıyla şaşırtıcı bir şekilde yankılanıyor. Rusya’nın aşırı aşınma ve yıpranma nedeniyle Ukrayna gazının Ukrayna GTS üzerinden geçişini artırma konusundaki isteksizliği: pompalama hızı artarsa borunun “patlayabileceği” ortaya çıktı. Sonsuz onarımlar, arızalar ve diğer arıza haberleriyle birlikte, bu, Kiev’in enerji konularında güvenilmez bir ortak olduğuna gerçekten karar verebilecek Batılı ortakların gözünde Ukrayna’yı gözden düşürmek.
Tabii ki, Rusya Federasyonu da geleneksel askeri baskı yöntemlerini aktif olarak kullanıyor. Son haftalarda, Batılı ülkelerin siyasi ve askeri liderleri, Rus birliklerinin Ukrayna sınırı yakınında şüpheli bir şekilde yoğunlaştığını defalarca ilan etti ve hatta “savaş” kelimesi defalarca konuşmalarda kullanıldı. Bu tür retorik, önceki bahar hareketliliği sırasında bile nadiren duyuldu.
Yeni belgelerle Holodomor dehşeti: Ukrayna köylü sınıfının yüzde 50’si öldü
Durum, doğrudan Donbass’taki düşmanlıklar hattında hissedilir şekilde tırmandı. Sivil hedefler de dahil olmak üzere ağır silahlarla bombardıman; birkaç yıl önce olduğu gibi Ukrayna askeri personeli arasında günlük kayıplar olağan hale geldi. İşgal güçleri, Minsk anlaşmalarının yasakladığı ağır silahları cepheye taşıyor ve insansız hava araçlarıyla Ukrayna’nın kontrolündeki topraklar üzerinde uçuyor. Ukrayna ordusunun daha fazla işgal için bahane olarak kullanarak sert bir tepki vermesini sağlamak için herşey yapılıyor.
Buna paralel olarak, Ukrayna ile ilgili histeri derecesini yükseltmek için hükümet yanlısı medya kaynakları aracılığıyla Rus halkına karşı aktif bir propaganda “pompalaması” gerçekleştiriliyor. Kremlin’in üst düzey propagandacısı Olga Skabeeva geçen gün, “Blinken’in dediği gibi, 2014’ün hatasını tekrar yapmak ve tüm Ukrayna’yı kurtarıp ana limanına geri döndürmek istiyorum” dedi. Bunun sadece Ukrayna enerji sektöründeki sorunlu durumun konuşulduğu yayın sırasında gerçekleşmesi dikkat çekicidir.
Tabii ki, Ukrayna medyasında Rus televizyonunun uzun bir süredir özel bir etkisi yok. Ama ne yazık ki Kremlin TV propagandacıları burada müttefikler buldular.
Ukraynalı finans ve sanayi grupları tarafından kontrol edilen ve siyasi yelpazenin farklı kesimlerini temsil eden birçok TV kanalı, uzun süredir aynı mesajları yayınlıyor. “Ukrayna’yı kurtarmak” ile ilgili hikayeler yerine, sözde kaçınılmaz olan elektrik kesintilerinden, gıda fiyatlarında feci bir artıştan, açlıktan ve soğuktan bahsediyoruz.
Hem şartlı olarak “Ukrayna yanlısı” hem de şartlı olarak “Rus yanlısı” medya, uzmanlar ve politikacılar, akşam televizyon stüdyolarının konukları tarafından grup değiştokuşlarına kadar aynı konuları teşvik ediyor. Bazen, resme dikkat etmezseniz, TV’de, örneğin Ukrayna kanallarından birinde değil, “Rusya-1” de bir talk show olduğunu düşünürdünüz: televizyon ürünlerinin içerik olarak benzer bir özelliği var.
Gerçek şu ki, genel amaçları benzer. Sadece Moskova, Kiev’e şantaj yapmaya çalışıyor, ondan kârsız tavizler istiyor ve olası bir saldırı için zemini araştırıyor. Ukraynalı oligarklar ise bağımsızlıktan bu yana yerleşik olan ve kendilerine fayda sağlayan siyasi ve ticari uygulamaları korumak için devlete şantaj yapmaya çalışıyorlar.
Oyunu kuralına göre oynamak
Kremlin ve yerli oligarkların ana saldırı yönü olarak enerji sektörünün seçilmesi tesadüf değil. Bu, siyasi ve diğer görüşleri ne olursa olsun, her Ukraynalının temel ihtiyaçlarını etkileyen bir alandır. Evlerde elektrik ve sıcak petekler olmazsa ülkedeki durum çok çabuk ısınır. Ve hoşnutsuzluğun olduğu yerde, kendiliğinden protestolar ve genel siyasi istikrarsızlık oluşur. Kiev üzerinde, hem iç hem de dış baskı için mükemmel koşullar meydana gelir.
Son iki yılda Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’ya ve tüm Avrupa’ya yönelik hibrit saldırganlığında öne çıkanın enerji olduğu ortaya çıktı. Avrupa Birliği, Kuzey Akım- 2’yi empoze etmeyi başardı. Ve Ukrayna’da, diğer şeylerin yanı sıra, hayali bile olsa, halkın tarife artışlarına karşı savunmasızlığı hakkında spekülasyon yapıldı. Bu yılın başındaki suni olarak organize edilen protestoları, yolların kapanmasını ve yetkililere baskı yapma girişimlerini hatırlamakta fayda var. Arkasında Rus izi çok net bir şekilde görülüyordu.
Bu nedenle devlet, enerji tehditlerini kritik olarak kabul etmeli ve varlığını ciddiye almalıdır. Ayrıca, Ukrayna enerji altyapısı SSCB’den miras kaldı ve bugüne kadar neredeyse değişmeden kaldı. Her dönemde, hiç kimse, oligarklar mevcut ısıtma şebekeleri, termik santraller, maden yatakları vb. buna gerçekten yatırım yapmadı. 1990’lardan bu yana, iş yaklaşımları değişmedi: miras aldıkları nesneden mutlak maksimumu elde etmek (kural olarak, neredeyse hiçbir şey için), ancak aynı zamanda ona hiçbir yatırım yapmamak. Ve bireysel enerji alt sektörlerinin bu kadar kırılgan durumunun sorumluluğu, Ukraynalı finans ve sanayi gruplarına aittir: biri gaza, biri kömüre, biri elektriğe kavuştu.
AB, yedi yıl içinde Ukrayna için 7 milyar Euro’ya kadar yatırımı harekete geçirmeyi umuyor
Bu şekilde kazanılan paralar, birbirini takip eden her Ukrayna hükümetini onlarca yıl yozlaştırmaya fazlasıyla yetti. Örneğin, gelecek vaat eden alanlarda gaz veya diğer minerallerin üretimi için özel olarak oluşturulmuş günlük şirketler aracılığıyla lisans almak. Sadece bu yıl devlet, lisans konusunda işleri düzene koymaya başladı.
Buna ek olarak, Rusya tüm doğal tekellerin ve zayıflıklarının farkındadır. Ve birçok yerli finans ve sanayi grubu, Rus enerji kaynaklarının tedarikine yönelik karanlık planlarda sabit sermayelerini yeni kazandı. Genel olarak, “vatansever” olanlar da dahil olmak üzere neredeyse tüm Ukraynalı oligarkların Moskova ile çok yapıcı ilişkileri vardı.
Bu nedenle, Ukrayna devleti, onlarca yıllık bağımsızlık boyunca gelişen enerji yapısını tamamen yeniden biçimlendirecek zorlu adımlar atabilir, aynı zamanda atmak zorundadır. Ana görev, demonopolizasyon, deoligarşizasyon ve oyunun açık kuralları ile rekabetçi enerji piyasalarının yaratılmasıdır.
Piyasa katılımcıları birbirleriyle rekabet ederse, her şeyden önce müşteriler için yapacakları mücadeleyi düşünün (normal bir piyasa ekonomisinde çalışması gerektiği gibi), o zaman sadece son tüketiciye yönelik hizmetlerin kalitesi artacaktır. Tüm enerji sistemi, Rusya’nın yararlanabileceği kritik güvenlik açıklarından mahrum kalacak. O zaman Kremlin, mevcut hibrit saldırganlık yöntemlerine değil, yalnızca a priori çok daha az etkili olan kaba askeri güce güvenmek zorunda kalacak.
Aynı zamanda, ortaya çıkan sorunların rutin olarak manuel modda çözülmesine gerek kalmaması için, kriz durumlarında bir sistemin oluşturulması yoluyla devletin sektördeki etkisi de artmalıdır. Ve bu tür sorunlar her zaman ortaya çıkabilir: hiç kimse enerji işletmelerindeki geçici değil, gerçek arızalardan veya örneğin şiddetli donlardan bağışık değildir. Böyle bir sistem oluşturulursa, beklenmedik onarımlarda ve arz kesintilerinde finans ve sanayi grupları devletle oynamaya bile yeltenmeyecektir.
Üstelik Bolşevik yaklaşımlarla “al ve böl” ruhuyla hiçbir ilgisi yoktur. Hiç kimse finansal endüstri gruplarının mal varlığını elinden almayacak veya piyasaya katılma hakkından mahrum bırakmayacak. Para kazanma fırsatını elde etmeye devam edecekler, ancak bu sefer rekabetçi bir piyasada olacaklar. Gelirlerini ya yeni üretim tesislerine yeniden yatırılabilir ya da temettüye dönüştürülebilir ve kendi takdirine göre kullanılabilirler.
Ukraynalılar arasında en popüler mesajlaşma uygulamaları (anket)
İyi işleyen bir enerji endüstrisi, binlerce kişiye iş ve vergi ödemelerinde milyarlarca dolar anlamına gelir. Kısacası, bu, oligarkların kendi tekelleri için olağan kuralları elde etmelerinin yolu olarak siyaseti etkilemeye yönelik mevcut girişimlerinden çok daha iyidir. Özellikle doğrudan Rus saldırganlığı düşünüldüğünde.
ukrhaber.com
