Savaştan sonra Ukrayna’nın beş yıllık toparlanma dönemi, özellikle özel olmak üzere yabancı sermaye girişiyle yılda yaklaşık 50 milyar dolarlık ek yatırım gerektirecek,
Böyle bir senaryo Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) tarafından ana hatlarıyla belirtildi.
Banka Salı günü yayınladığı “Bölgesel Ekonomik Beklentiler” raporunda. “Hızlı bir toparlanma için, yabancı sermaye girişinin beş yıl boyunca yılda 50 milyar doları bulması gerekir.” dedi.
Hızlı bir iyileşmenin norm olmadığının kaydedildiği raporda silahlı çatışmalardan çıkan ekonomilerin çoğunun sonraki 25 yıl boyunca uzun vadeli bir sakinlik dönemi yaşamadığını ve uzun vadede savaş öncesi kişi başına gelir seviyelerine geri dönmediği hatırlatıldı.
Aynı zamanda, rapora göre, ekonomilerin %29’u fiilen beş yıl içinde kişi başına düşen GSYİH’nın savaş öncesi seviyelerine ulaşıyor.
EBRD, “Ukrayna’nın beş yıl içinde toparlanabilmesi için, ekonomisinin bu dönem boyunca yılda %14 büyümesi gerekiyor. Bu, ortalama GSYİH’yı sabit fiyatlarla 2022’de yaklaşık 150 milyar dolardan 225 milyar dolara çıkaracak.” dedi.
Banka şimdiye kadar Ukrayna’nın 2023 ve 2024 yılları için GSYİH büyüme tahminini sırasıyla %1 ve %3 seviyesinde tuttu.
Banka, son derece yüksek ekonomik büyümenin sürdürüldüğü dönemlerin temel ortak özelliğinin, yatırımların GSYİH’ya oranının yüksek olması olduğunu da sözlerine ekledi. Savaştan önce Ukrayna’daki ılımlı yatırımların çoğunlukla iç tasarruflarla finanse edildiğini hatırlattı: sermaye girişleri 2010-21’de yıllık GSYİH’nın yalnızca %3’ü kadardı ve doğrudan yabancı yatırım genellikle savaştan sonra önemli ölçüde düşüyor ve toparlanması uzun zaman alıyor.
Bu nedenle rapor, yurtiçi tasarrufların düşük seviyede olduğu ancak dış finansmanın bir yatırım patlamasının sürdürülmesine yardımcı olduğu 2000’li yıllarda Orta ve Güneydoğu Avrupa örneğine atıfta bulunuyor.
EBRD, Ukrayna örneğinde, yatırım düzeyinin (GSYİH’nın payı olarak) iki katına çıkarılmasının, ülkenin özümseme kapasitesinde ve ayrıca karmaşık projeler geliştirmek ve sözleşmeler yapmak için gerekli yönetişim yapısında önemli bir artış gerektireceğini belirtiyor.
Rapor, “Bu senaryoda, gerekli yatırım düzeyi ile mevcut yurtiçi tasarruf arasındaki farkın muhtemelen GSYİH’nın %20’si veya yılda 50 milyar dolar tutarında dış finansmanla (net sermaye girişi) karşılanması gerekecektir” sonucuna varıyor.
Özel sektör çok ihtiyaç duyulan teknolojik uzmanlığı, yönetim bilgisini ve ekonomik verimliliğe odaklanmayı sağladığından, Banka özel yatırımın önemini vurgulamaktadır.
Raporda “Enerji verimli, sanayi sermayesi ve tarım makinelerine ek olarak, özel sektör, gerçek ve tüzel kişilerin yeterli finansman erişimine sahip olması koşuluyla, konut stokunun yeniden inşasına, ulaşım, enerji ve belediye altyapısına önemli katkı sağlayabilir.” denildi.
EBRD, ekonominin reel sektörünü desteklemek için 2022-2023’te Ukrayna’ya 3 milyar Avro yatırım yapmayı taahhüt ettiğini ve koşullar izin verdiğinde toparlanmada kilit rol oynamaya hazır olduğunu hatırlattı.
