Brest-Litovsk barış antlaşmasının orijinallerinin, Hetman Skoropadsky’nin onay belgesinin ve Ukrayna ile Türkiye arasındaki ikili antlaşmanın keşfi tarihi bir heyecandır.
Ukrayna’nın Olağanüstü ve Tam Yetkili Türkiye Büyükelçisi Andrii Sybiha yaptığı açıklamada bunu söylerken “Ukrayna’nın uzun dönem vatansız olduğu gerçeği göz önüne alındığında, devlet kurma geleneğimizin bu tür kanıtları paha biçilemez. Brest-Litovsk Barış Antlaşması’nın, Hetman Skoropadsky’nin onay belgesinin ve Ukrayna ile Türkiye arasındaki ikili anlaşmanın orijinallerinin Ukraynaca dilinde bulunmasının tarihi bir sansasyon olduğuna inanıyorum. Bu, bilim adamları ve uzmanlar tarafından onaylandı. Ukrayna’da bu belgenin orijinali yok.” dedi.
9 Şubat 1918’de Ukrayna Halk Cumhuriyeti (UPR) ile Almanya, Avusturya-Macaristan, Türkiye ve Bulgaristan arasında Brest’te (Brest-Litovsk) bir barış antlaşması imzalandı. Ukrayna için Birinci Dünya Savaşı sona erdi ve bunun yerine Hetman Pavel Skoropadsky’nin Alman himayesinde yönetimi dönemi başladı. Ancak en önemli olay, UPR’nin bağımsız bir devlet ve bir imza sahibi olarak fiilen tanınmasıydı. Brest-Litovsk’ta kendi barış görüşmelerini yürüten Leo Troçki liderliğindeki Bolşevik heyeti büyük bir memnuniyetsizlikle aynı fikirde olmak zorunda kaldı. Ancak maalesef UPR’nin bağımsızlığını resmen tanıyan ve resmi olarak 3 Mart 1918’de imzalayan Bolşevikler bir yıl içinde saldırıya geçti ve çalkantılı “ilk Ukrayna bağımsızlığı” dönemi sona erdi.
Ukrayna-Türkiye bilimsel işbirliği devam edeceğini ve belgelerin Ukraynalı araştırmacılar tarafından daha detaylı inceleneceğini belirten Sybiha “Aynı zamanda, bilim adamları dijital imzaların olmadığı ve belge hazırlamanın bir sanat olduğu zamanların diğer önemli izlerini kesinlikle bulacaklar.
Eski imparatorlukların arşivleri muhteşem eserleri korumaktadır. Eski çağların belgeleri zaman ve mekana dağılmış durumda. İmparatorluklar cumhuriyet olur, ancak ana hazineleri olan belge arşivleri hükümetten hükümete, devletten devlete geçer.” diye ekledi.
2018 yılında Ukrayna-Osmanlı ilişkilerinin 100. yıldönümü kutlamalarının Osmanlı Arşivleri ve Türk bilim adamları ile işbirliğini güçlendirme dürtüsü haline geldiğini, bu işbirliğinin devam ettiğini belirten Büyükelçi “Bu büyük bir paha biçilmez bilgi katmanı: 15. yüzyıldan günümüze kadar uzanan on binlerce belge. Kesinlikle Ukrayna tarihini objektif olarak gösterecek yeni sansasyonel keşifler olacak. Belgelerin dijitalleşmesi süreci devam ediyor.Gelecekte Ukraynalı bilim insanlarının bu belgeler üzerinde araştırma yapmaları ve bunlara gereken ilgiyi göstermeleri için çalışmalar da sürüyor.” dedi.
Şubat 2020’de Ukrayna ile Türkiye devlet arşiv hizmetleri arasında bir işbirliği protokolü imzalandı.
ukrhaber.com
